Skolioza (łac. scoliosis) czyli skrzywienie boczne kręgosłupa jest deformacją o charakterze trójpłaszczyznowym, jakkolwiek tradycyjna nazwa sugeruje jedynie obecność odchylenia w płaszczyźnie czołowej, w kierunku bocznym.
- Skoliozy funkcjonalne - nie wykazujące odchyleń w budowie anatomicznej kręgosłupa stanowią najczęściej element wady postawy. Mogą występować jako powodowane np. skróceniem kończyny dolnej lub dolegliwościami bólowymi zmuszającymi chorego do przyjmowania nieprawidłowej postawy ciała.
- Skoliozy strukturalne - wykazują już obecność zaburzeń w budowie anatomicznej kręgosłupa. Istotnym elementem skoliozy strukturalnej jest deformacja rotacyjna kręgów, największa na szczycie skrzywienia, największego wychylenia kręgosłupa do boku, odpowiedzialna za powstanie deformacji klatki piersiowej - garbu żebrowego. Boczne skrzywienie kręgosłupa może wiązać się z różnego stopnia zaburzeniem naturalnych krzywizn kręgosłupa tzw. lordozy i kifozy; wtedy rozpoznanie chorobowe rozszerza się do określenia - lordoskolioza, lordoscoliosis, kifoskolioza, kyphoscoliosis.
Oprócz najczęściej występującej skoliozy idiopatycznej (bez ustalonej przyczyny) występują też skoliozy w przebiegu innych chorób i określa się je wtedy jako kostnopochodne, nerwowpochodne i mięśniopochodne. Do tej grupy należą skoliozy związane z wadami wrodzonymi kręgów, żeber, chorobami układu nerwowego, po zabiegach torakochirurgicznych itp.
Skolioza idiopatyczna jest z reguły chorobą nie powodującą dolegliwości bólowych ale miarę postępu choroby, pogarszania się skrzywienia z upływem czasu i wraz z rozwojem wtórnych zmian zwyrodnieniowych mogą pojawić się istotne dolegliwości bólowe.
Regularna opieka ortopedyczna oraz leczenie rehabilitacyjne pozwalają na wyleczenie skrzywienia funkcjonalnego lub spowolnienie postępu skoliozy strukturalnej. W zaawansowanych przypadkach skoliozy koniecznym może być leczenie operacyjne; właściwa opieka ortopedyczna wskaże dogodny moment wykonania zabiegu operacyjnego.
Nowoczesne metody leczenia operacyjnego pozwalają obecnie na uzyskanie znacznej poprawy a niejednokrotnie odzyskania prawidłowej osi kręgosłupa. Deformacja klatki piersiowej również może wymagać interwencji operacyjnej.